Op zoek naar Moonshots

6 november 2023

Kun je het je voorstellen? De ruimte in, en omringd zijn door duizenden sterren. De aardbol piepklein. André Kuipers heeft dit zelfs twee keer mee mogen maken. Maar in 2012 landde hij (voorlopig) voor het laatst terug op aarde. Inmiddels zet hij zich in als ambassadeur voor de wetenschap & technologie, en inspireert hij jong en oud. In het kader van zijn nieuwste missie gaan we met André in gesprek. Want wat zit hier nu achter?

Ik denk dat de meeste kinderen wel een droom hebben die eigenlijk onrealistisch lijkt, zoals bijvoorbeeld astronaut. Toch bent u dit inmiddels. Was dit uw jongensdroom?

Ik was als kind al gefascineerd door de ruimte. Maar ook het menselijk lichaam en sterrenkunde vond ik reuze interessant. Op mijn twaalfde kreeg ik van mijn oma sciencefictionboekjes. Daar gebeurden spannende dingen, ook op biochemisch gebied waar nieuwe wezens werden gemaakt. Dat vond ik reuze interessant en kwam mijn interesse voor zowel de ruimte als het leven vandaan. 

Ik wilde avontuur. De redenen om geneeskunde te studeren waren hetzelfde als voor ruimtevaart. Het was een combinatie van avontuur, eerstehulp werk, spanning en schoonheid. Je maakt prachtige opnames vanuit de ruimte, maar ook de binnenkant van een oog en cellen vond – en vind – ik indrukwekkend. En bovendien het nut: het staat buiten kijf waarom het nuttig werk is. De combinatie van dit alles… Ik dacht ja, dat wil ik. En uiteindelijk heb ik het ook nog kunnen combineren, dus eerst geneeskunde, en daarna ruimtevaart.

Welk advies zou u meegeven aan jongeren die hun eigen dromen najagen, of die nu in de ruimtevaart of ergens anders liggen?

Oeh, eigenlijk wel verschillende dingen. Ten eerste: steek nooit een stok in je eigen wiel. Dus als je een passie hebt en iets heel graag wil: ga ervoor. Laat nooit iemand je vertellen dat je iets niet kan. Maar, ben wel realistisch. 

Dit betekent dat je bepaalde eigenschappen moet gaan kweken. Je hebt motivatie en doorzettingsvermogen nodig. Het gaat namelijk nooit helemaal zoals je wilt; het is vallen en opstaan. Lukt het niet? Dan ga je een andere route zoeken. 

Oh ja, en heb geduld. Het is niet zo dat je volgende week al iets klaar hebt. Je moet eigenlijk al voor 10 jaar vooruit plannen. Waar wil ik over 10 jaar zijn? Welke stappen moet ik dan nu nemen? Dat kan van keuzepakket op de middelbare school zijn, tot andere zaken, en ook wat goed op je cv staat. Daar was ik al heel vroeg mee bezig. 

En heel belangrijk: frustratietolerantie. Leuk of niet, er gaan dingen tegenvallen en daar zul je tegen moeten kunnen. Bijvoorbeeld dat iemand anders jouw plek inneemt, of een politiek spelletje speelt waar jij geen invloed op hebt. De wereld is niet ideaal, er gaan altijd dingen mis. Maar het meest belangrijke: je moet het gewoon proberen. 

U heeft inmiddels heel veel ervaring opgedaan en een hoop meegemaakt. Wat is de meest toffe innovatie die u zelf van dichtbij heeft gezien?

Oeh, dat is een lastige. Dat is moeilijk te zeggen. Wat ik heel interessant vind, is wat er met SpaceX gebeurt, de recycling van de raketten. Ik heb het eerste ruimteschip van Elon Musk gekoppeld en dat was heel bijzonder. Ik dacht: dit is het begin van een nieuw tijdperk. Nieuwe technologieën, ze doen het! Het is niet alleen maar op papier, sommige ideeën komen er gewoon echt door, die worden opgepakt.

En merkt u dat dit effect heeft op de sector?

Nou,  je merkt wel ook ESA en NASA denken: “We moeten misschien wel af van die raketten die je maar een keer gebruikt.” Je kunt zeggen wat je wilt over Elon Musk, maar de dingen die hij geïnitieerd heeft met Tesla, Solarcity en SpaceX zijn op het gebied van duurzaamheid hele positieve veranderingen, waar ook andere bedrijven nu mee aan de slag gaan. Voor dit soort ontwikkelingen heb je dus visionairs nodig die met zo’n idee komen. Het zijn misschien niet altijd de makkelijkste momenten, maar de ideeën zijn vaak briljant. 

Dit zie je al jaren gebeuren. Na de toespraak van Kennedy in 1962 moest NASA het binnen 8 jaar voor elkaar krijgen om naar de ruimte te gaan. Op het hoogtepunt waren er 400 duizend mensen aan het werk. De gemiddelde leeftijd van de ingenieurs die mensen op de maan hebben gezet, was 26 jaar. En waarom? Omdat zij niet wisten dat het niet kon. Als je wat ouder wordt, ben je gewend aan een bepaald stramien, je bent eerder geneigd om te zeggen dat er iets niet kan. Juist dat nieuwe denken, waarbij het woord onmogelijk niet bestaat… daarmee kom je verder. En natuurlijk zijn niet alle ideeën haalbaar door de wetten van fysica of doordat het veel te veel geld kost, of gevaarlijk is, maar er is altijd een idee dat er wel door komt en daar moeten we het van hebben: briljante moonshots. 

Tekst gaat verder onder foto

© Jaime Korbee / www.co-creator.nu

Die moonshots zijn voor verschillende maatschappelijke vraagstukken belangrijk. Vanuit uw positie als ambassadeur voor wetenschap en technologie bent u daar ook dagelijks mee bezig. Waar ziet u een uitdaging voor toekomstige changemakers?

Dat is eigenlijk heel breed, er zijn altijd grote problemen die we moeten oplossen. En dan heb ik het niet direct over klimaat; want hieronder vallen hele grote uitdagingen waar we met z’n allen last van hebben en dus ook een stukje eigenbelang een rol speelt. Maar wat ik bijvoorbeeld griezelig vind, is de opkomst van fascisme en de verdwijning van democratie. En daar hoort ook technologie bij. Net als Artificial Intelligence (AI) kun je dit goed, maar ook heel verkeerd inzetten. Het is belangrijk de veiligheid goed te bewaken, en daar speelt democratie een belangrijke rol in. 

Maar er zijn ook problemen die daar nog ver boven staan. Namelijk inslagen op aarde. Af en toe worden we geraakt. Dinos zijn erdoor uitgestorven, en we zeggen altijd: die zijn uitgestorven omdat ze geen ruimtevaart hadden. Nu kunnen we die dingen afbuigen – een van de belangrijkste ruimtemissies is de Dart Mission. Doordat we meteorieten kunnen afbuigen, kunnen we een hele mensheid redden. We hebben de intelligentie en nu moeten we het gaan toepassen. Dus het zijn heel verschillende dingen waar we aan moeten werken, en verschillende invalshoeken. Van politiek en klimaat tot aan ruimtevaart, in dit geval. 

Inmiddels bent u bezig met een nieuwe missie. Kunt u daar wat meer over vertellen? Gaat u weer de ruimte in?

Als je het over een missie hebt, denk je daar natuurlijk snel aan. Ik zou best de ruimte weer in willen, maar deze missie vindt plaats op Ruimteschip Aarde. Het project heet NL Moonshots ‘24. Er kunnen honderd teams van mbo, hbo en wo-studenten zich aanmelden om met crazy ideas te komen. Oftewel: moonshots. Denk maar weer aan de toespraak van Kennedy in 1962, toen hij aankondigde dat hij voor het einde van het decennium op de maan wilde staan. Een crazy idea, maar het is wel gelukt. Dat idee zit hier ook achter. 

Wat staat de studenten te wachten die meedoen?

Je hebt een jaar om met je team jouw crazy idea verder te ontwikkelen. In deze periode word je gekoppeld aan specialisten uit de wetenschap en het bedrijfsleven, volg je workshops en woon je presentaties bij. Ook wordt je team gekoppeld aan een echte astronaut, dus aan mij of een van mijn 99 collega’s. Die helpt jouw team verder met zijn of haar expertise, ervaring en Overview Effect-ervaring. Op het ASE-congres – een jaarlijks congres voor een onafhankelijke groep van internationale astronauten – kun je je idee mogelijk pitchen. Prachtig. 

Wie mogen er allemaal meedoen aan NL MOONSHOTS ’24?

Studenten van de hele onderwijswaaier, dus mbo, hbo en wo, zijn uitgenodigd om mee te doen. Zolang je maar ingeschreven staat bij een Nederlandse onderwijsinstelling. En we zijn op zoek naar verschillende vakgebieden. Dus niet alleen techniek, maar ook andere wetenschappen, medici, ruimterecht, kappersscholen, noem maar op. We hebben verschillende categorieën waaronder je crazy idea kan vallen: aarde, mens, technologie, data, Artificial Intelligence, en nog een extraordinary categorie voor de out-of-the-box ideeën. We zijn heel benieuwd naar alle ideeën waar studenten mee komen en hoe die uitgewerkt gaan worden. Ik heb er veel zin in.

Wil je nou meer weten over NL MOONSHOTS ‘24? Of nog beter: je aanmelden? Kijk dan snel op hun website en wie weet werk je samen met André of een van de andere 99 andere astronauten om jouw crazy idea werkelijkheid te laten worden!

Back to top